Kunst maakt gelukkig!

We zeggen het al jaren: kunst maakt gelukkig. Toch hadden we altijd de behoefte aan een kort wetenschappelijk bewijs om dit te onderbouwen. We voelden het zelf natuurlijk wel - het geluksgevoel dat je krijgt wanneer je een prachtig schilderij ziet en het je echt diep raakt. Maar waarom doet kunst dat precies met ons? Hoe komt het dat we ons op zo'n manier verbonden voelen met kunst, dat het ons niet alleen aanspreekt, maar ons zelfs gelukkig maakt...

Het antwoord hierop kwam pas toen we toevallig in het boek "De titel is een zinnetje” van schrijfster en oprichter van het blad See All This, Nicole Ex. In haar boek lazen we over het bestaan van een jonge nieuwe wetenschap Neuro-Esthetica.

Na wat research van onze kant blijkt dat er in de 18de eeuw al wel belangstelling bestond voor de relatie tussen kunst, schoonheid en het brein. In 1894 publiceerde Henry Rutgers Marshall (1852-1927) een essay met de curieuze titel Pain, Pleasure and Aesthetics.

De relatie van schoonheid met pijn bracht de relatie al dichter bij de medische wetenschap. Het besef dat schoonheid – een begrip dat zich niet beperkt tot kunst – begint met een zintuiglijke ervaring en uitmondt in een gevoel, maakte toen al duidelijk dat een groot deel van ons zenuwstelsel hierbij betrokken was.

De term Neuro-esthetica werd echter pas in 1999 door Semir Zeki bedacht. In allerlei takken van wetenschap, neurologie, antropologie als evolutionaire biologie is er inmiddels bewijs gevonden dat de menselijke interesse in, en creatie van, kunst zich door de geschiedenis heen heeft ontwikkeld als een evolutionair noodzakelijk mechanisme voor overleving in verschillende culturen.

Neuro-esthetica is dus een relatief nieuwe tak van wetenschap die zich richt op de neurologische effecten van kunst. Het onderzoekt hoe onze hersenen reageren wanneer we kunst aanschouwen, en welke gebieden in ons brein daarbij worden geactiveerd. De betrokkenheid van de prefrontale cortex (ons denken), en ons limbische systeem, dat verantwoordelijk is voor onze emoties, spelen hierbij een cruciale rol.

Wat deze wetenschap ons nu leert, is dat kunst veel meer is dan iets wat we puur visueel waarnemen. Kunst beïnvloedt ons brein op een diep niveau en roept emotionele reacties op die verder gaan.

Kunst maakt gelukkig – en de wetenschap bevestigt het!!

Het aanschouwen van kunst doet dus meer dan alleen je ogen strelen; het effect heeft iets diepers in ons brein, iets dat we misschien altijd intuïtief geweten hebben, maar nu wetenschappelijk kunnen begrijpen. Of het nu gaat om een schilderij dat je in stilte bewondert, muziek die je helemaal meeneemt, of een simpel moment in de natuur dat je adem doet stokken – kunst maakt iets in je los. En dat “iets” is niet alleen een gevoel, maar een complexe, mooie interactie tussen brein en emotie.

Dus de volgende keer dat je in een museum staat of geniet van een kunstwerk, wees je dan bewust van wat er in je gebeurt. Je brein is niet alleen aan het kijken, het is aan het beleven, aan het voelen en groeien.

Beeldmateriaal: Jordi Gomez